Một thiết bị cấy ghép não đọc được suy nghĩ có mật khẩu bảo vệ

Một thiết bị BCI mới có thể đọc được suy nghĩ chỉ khi người dùng nghĩ đến một từ khoá cụ thể.

Mặt cắt não được chụp bằng phương pháp cộng hưởng từ. Ảnh: nature.com

Hiện nay các thiết bị BCI chuyển tín hiệu não thành văn bản hoặc âm thanh đang là giải pháp tiềm năng giúp ích cho những người bị liệt hoặc hạn chế vận động cơ. Tuy nhiên, các BCI này có thể vô tình giải mã những “câu nói” mà người dùng không muốn thốt ra. Thiết bị mới do Erin Kunz - một kỹ sư thần kinh tại Đại học Stanford và các đồng nghiệp nghiên cứu đã khắc phục được hạn chế này.

Đầu tiên, họ phân tích tín hiệu não thu được từ các vi điện cực cấy vào vỏ não vận động - vùng não kiểm soát vận động tự nguyện - của bốn người tham gia gặp khó khăn trong việc nói.

Bản ghi hoạt động não cho thấy lời nói (cả cố gắng nói và lời nói nội tâm) đều bắt nguồn từ cùng một vùng não và tạo ra tín hiệu thần kinh tương tự nhau, nhưng tín hiệu liên quan đến lời nói nội tâm thì yếu hơn.Tiếp theo, nhóm sử dụng dữ liệu này để huấn luyện các mô hình trí tuệ nhân tạo nhằm nhận dạng âm vị- đơn vị lời nói nhỏ nhất. Sau đó, họ dùng các mô hình ngôn ngữ để ghép các âm vị này thành từ và câu theo thời gian thực, dựa trên vốn từ 125.000 từ.

Thiết bị đã giải mã chính xác 74% số câu được những người tham gia tưởng tượng. Để giải quyết rủi ro giải mã nhầm những câu người dùng không muốn nói ra, các nhà nghiên cứu đã thêm “mật khẩu” vào hệ thống, cho phép người dùng kiểm soát khi nào việc giải mã được bắt đầu. Khi một người tham gia tưởng tượng mật khẩu “Chitty-Chitty-Bang-Bang”, BCI mới bắt đầu nhận diện suy nghĩ.

Nguồn: nature.com

Tin đăng KH&PT số 1358 (số 34/2025)

Khoahocphattrien