Thúc đẩy tiêu dùng sản phẩm, dịch vụ trên môi trường số: Đòn bẩy chiến lược cho phát triển kinh tế số và xã hội số bền vững

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, tiêu dùng sản phẩm, dịch vụ trên môi trường số ngày càng trở thành một động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao chất lượng đời sống xã hội. Nhằm tạo đột phá trong phát triển kinh tế số và xã hội số, Bộ Khoa học và Công nghệ vừa ban hành Quyết định số 4214 QĐ-BKHCN, ban hành Chương trình Thúc đẩy tiêu dùng sản phẩm, dịch vụ trên môi trường số, xác định rõ quan điểm, mục tiêu và các nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đến năm 2030.

Ảnh minh họa – nguồn Internet

Lấy niềm tin số làm nền tảng, người dân và doanh nghiệp làm trung tâm

Chương trình khẳng định tiêu dùng số không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là đòn bẩy chiến lược để hiện thực hóa các mục tiêu phát triển quốc gia số. Trọng tâm xuyên suốt của Chương trình là xây dựng niềm tin số – bảo đảm mọi hoạt động tiêu dùng trên môi trường số được thực hiện an toàn, minh bạch, tiện lợi, tuân thủ pháp luật và bảo vệ đầy đủ quyền lợi của người tiêu dùng.

Đặc biệt, người dân và doanh nghiệp được xác định là trung tâm, chủ thể của quá trình tiêu dùng số. Theo đó, Nhà nước giữ vai trò kiến tạo thể chế, thiết lập tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật; doanh nghiệp là lực lượng đổi mới sáng tạo, cung cấp sản phẩm, dịch vụ chất lượng; còn người dân tích cực tham gia tiêu dùng, phản hồi để không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ trên môi trường số.

Mục tiêu rõ ràng, lộ trình cụ thể đến năm 2030

Chương trình đặt mục tiêu xây dựng một môi trường tiêu dùng số tin cậy, minh bạch, an toàn, dựa trên ứng dụng công nghệ số và hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Đồng thời, nâng cao năng lực số cho người dân và doanh nghiệp, thúc đẩy hiệu quả sản xuất – tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ, tạo động lực tăng trưởng kinh tế số bền vững gắn với phát triển xã hội số bao trùm.

Đến năm 2026, phấn đấu tối thiểu 90% người dân và doanh nghiệp hài lòng khi sử dụng dịch vụ công trực tuyến; khoảng 45% sản phẩm chủ lực quốc gia, cấp tỉnh và sản phẩm OCOP được hỗ trợ bảo hộ, quản lý và phát triển tài sản trí tuệ; 35% sản phẩm sử dụng mã số, mã vạch được định danh, truy xuất trên Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc quốc gia. Đồng thời, thí điểm thành công Chương trình hỗ trợ cửa hàng bán lẻ chuyển đổi số tại ít nhất một địa phương; trên 50% dân số trưởng thành có chữ ký số hoặc chữ ký điện tử cá nhân.

Tầm nhìn đến năm 2030, các chỉ tiêu tiếp tục được nâng cao: 99% người dân, doanh nghiệp hài lòng với dịch vụ công trực tuyến; 60% sản phẩm chủ lực và OCOP được hỗ trợ phát triển tài sản trí tuệ; 70% sản phẩm có mã số, mã vạch được truy xuất nguồn gốc; Chương trình hỗ trợ cửa hàng bán lẻ chuyển đổi số được triển khai tại ít nhất 20 tỉnh, thành phố; trên 70% dân số trưởng thành sử dụng chữ ký số; hạ tầng số, đặc biệt là IPv6 only cho các trung tâm dữ liệu và dịch vụ điện toán đám mây, được triển khai đồng bộ.

Bốn nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm

Để hiện thực hóa các mục tiêu trên, Chương trình xác định bốn nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm.

Thứ nhất, thúc đẩy đưa sản phẩm, dịch vụ lên môi trường số, thông qua hoàn thiện hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính, phát triển các nền tảng số quốc gia, xây dựng hệ sinh thái sản phẩm công nghệ số Make in Viet Nam và triển khai Chương trình hỗ trợ các cửa hàng bán lẻ chuyển đổi số.

Thứ hai, trang bị kỹ năng số cho người dân, nổi bật là tổ chức “Ngày hội toàn dân học tập số” vào ngày 10/10 hằng năm; bồi dưỡng kỹ năng số thông qua Tổ công nghệ số cộng đồng; hỗ trợ đăng ký, sử dụng tên miền quốc gia “.vn”; đào tạo, hướng dẫn truy xuất nguồn gốc sản phẩm cho doanh nghiệp, hộ sản xuất.

Thứ ba, cung cấp các tiện ích để người dân giao dịch trên môi trường số, gắn với phát triển hạ tầng số hiện đại như cáp quang băng thông rộng, 5G, 6G; thúc đẩy hiện diện trực tuyến an toàn; cung cấp công cụ tra cứu sở hữu công nghiệp và hỗ trợ khai thác dữ liệu phục vụ nghiên cứu, đổi mới sáng tạo.

Thứ tư, tạo lập và củng cố niềm tin số, thông qua xây dựng khung pháp lý về trí tuệ nhân tạo, ban hành tiêu chuẩn chất lượng trải nghiệm dịch vụ công trực tuyến, phổ cập chữ ký số, ứng dụng các công nghệ mới như blockchain, AI, IoT, dữ liệu lớn trong hệ sinh thái truy xuất nguồn gốc và phát triển đô thị thông minh.

Tổ chức thực hiện đồng bộ, hiệu quả

Bộ Khoa học và Công nghệ giao Vụ Kinh tế và Xã hội số chủ trì theo dõi, đôn đốc và tổng hợp kết quả thực hiện Chương trình; các đơn vị thuộc Bộ xây dựng kế hoạch chi tiết, bảo đảm tiến độ, chất lượng; Vụ Kế hoạch – Tài chính hướng dẫn bố trí nguồn lực; Trung tâm Truyền thông khoa học và công nghệ đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, lan tỏa mục tiêu và tác động của Chương trình đến toàn xã hội.

Việc ban hành và triển khai Chương trình Thúc đẩy tiêu dùng sản phẩm, dịch vụ trên môi trường số được kỳ vọng sẽ tạo bước chuyển mạnh mẽ trong hành vi tiêu dùng, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển kinh tế số, xã hội số bền vững của Việt Nam trong giai đoạn tới.

Bá Thăng